5. FAALİYETLER
İnsanı merkeze alan, sürekli olarak daha az kaynak ile daha çok değer yaratma yaklaşımına dayanan yalın yönetim bu projenin kapsayıcı felsefesi olarak ele alınmıştır. Projenin genel amaçlarına ve hedeflerine ulaşmasının asıl kaynağı yalın felsefesini anlamaktan ve uygulaya koymaktan geçmektedir. Proje, dört temel esas üzerine oturtulmuştur. Bunlar:
1- “Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar”,
2- “Eğitimde Dijital Dönüşüm”,
3- “Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi” ile
4- Her alan için ayrı ayrı oluşturulan “Zümre Çalışmaları”dır.
Projenin faaliyetlerini yürütmek, koordinasyonu sağlamak ve süreçlerini denetlemek üzere “Proje Yürütme Kurulu” oluşturulur. Proje Yürütme Kurulu, Proje koordinatörü, proje uzmanları, proje ortaklarının ve iştirakçilerinin temsilcileri, ile projenin dört temel ayağını temsil eden “Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Kurulu”, “Eğitimde Dijital Dönüşüm Yürütme Kurulu” Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi Yürütme Kurulu” ve “Alan Zümre Kurulları” temsilcilerinden oluşur.
Proje Yürütme Kurulu, yalın düşünce sistemi ile dijital zeminlerde faaliyetlerini yürütür. Başkanı proje koordinatörüdür. Proje ile ilgili Milli Eğitim Bakanlığı mevzuatına, proje genel amaçlarına ve hedeflerine uygun kararlar alır. Kurul tarafından uygun görülen periyotlarda bir araya gelir, dijital platformlarda sürekli iletişim ve paylaşım halinde olur.
Proje ile ilgili normlar ve İş akışları yalın yönetim felsefesi ile oluşturulur, standart hale getirilir. Görev ve sorumluluklar belirlenir, roller ve beklentiler ortaya konur, görevlendirmeler yapılır, izin ve onaylar alınır, ilgililere tebliğ edilir, takibi yapılır.
Proje Ekipleri Oluşumu ve İşleyişi Haritası
5.1. EĞİTİMDE KALİTE ve YALIN UYGULAMALAR
Eğitimde yalın düşünce sisteminde, değerin ilk adımdan başlayarak, değer yaratma süreci boyunca hiç kesintisiz akıtılarak hızla nihai kullanıcıya (öğrenici ve öğretici) ulaştırılması gerekir. Bunu başarabilmek için tüm değer zincirine bir bütünlük çerçevesinde bakmak, israfları yok etmek ve tüm faaliyetleri öğrenici ve öğreticiler için mükemmel değer oluşturmak amacına yönlendirmek gerekir. Yalın uygulamalarda temel amaç, tüm süreçleri analiz ederek, israflardan arındırmak, sürekli olarak “Nasıl daha iyi öğretebiliriz, amaçlarımıza nasıl daha iyi ulaşabiliriz” sorusunu sorarak mükemmellik yolunda değerler yaratmaktır.
Proje çalışmaları ile kalite felsefesi ve yalın düşünce sistemini eğitim ortamlarında uygulanabilir hale getirerek zaman ve emek israfına engel olarak, sürekli yenilenen ve gelişen örnek bir sistem oluşturma hedefi doğrultusunda faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetlerin yurulebilmesi ve yalın düşünce sisteminin eğitim-öğretim süreçlerinde uygulanabilmesi için Yalın Enstitü’ vb. ilgili uzman kurumlar ile işbirliği içinde birlikte çalışılmalıdır.
Eğitimde kalite ve yalın uygulamalar ile sürekli geliştirilen ders planları, bu planlarla uyumlu ders etkinlikleri ve uygun ders materyalleri oluşturarak öğretmene zaman kazandırmak, öğretim becerilerini sergilemek için fırsat oluşturmak, proje genel amaci ve hedeflerine ulaşmak üzere aşağıdaki çalışmalar yapılır.
5.1.1. Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Yürütme Kurulu
Kaynakları etkin ve verimli kullanmak, proje faaliyetlerini kalite ve yalın düşünce doğrultusunda yürütmek için “Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Yürütme Kurulu” oluşturulur, Konu ile ilgili eğitim içerikleri hazırlanır, ders modülleri oluşturulur, içerikler e-öğrenme sistemine dönüştürülür. Modüller, Süreçler, standartlar, iş akışları, değerlendirme formları, İş ve görev tanımları yapılır. Kurulun sorumlusu aynı zamanda “Proje Yürütme Kurulu” üyesidir. Üyeler kalite ve yalın konusunda uzman akademisyenler ve eğitimciler arasından seçilir.
Kurul, proje süreçlerini kalite ve yalın felsefe yaklaşımı ile planlar, kontrol eder, yalın öğretim ve bunun eğitime uyarlanması ile ilgili içerikler geliştirir. İçerikler yalın eğitim modülünde paylaşılır, e-öğrenme sistemine dönüştürülerek proje paydaşlarının kullanımına açılır.
Kurul, 5.1.2. Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Merkezi ile proje faaliyetleri içerisinde yer alan 5.1.3. Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar faaliyetlerini planlar, yürütür, denetler, geliştirir.
5.1.2. Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Merkezi
Eğitimde kalitenin artırılması, yalın düşünce sistemi ve üretim tekniklerinin eğitim sistemimize uyarlanması, bu konuda farkındalık oluşturulması amacıyla imkanlar ölçüsünde “Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Merkezi” kurulur.
Okullarımızda bu çerçevede “Yalın Düşünce Kulüpleri” oluşturulabilir. Kalite ve Yalın Uygulamalar Merkezi ile Yalın Düşünce Kulüplerinin işleyişi ile ilgili yönergeler hazırlanır.
Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar Faaliyetleri Süreç Haritası
5.1.3. Eğitimde Kalite ve Yalın Uygulamalar
5.1.3.1. Değere Odaklanma: Proje ile Türk Toplumunun geleceğine odaklanılmıştır. Geleceğimiz adına en önemli kaynağımız iyi yetiştirilmiş gençlerimizdir. Nasıl bir insan istiyoruz sorusunun cevabı Milli Eğitim Temel Kanunlarında ve öğretim programlarında ifadesini bulmuştur. Projenin bütün süreçlerinde değer ifade etmeyen, yani israf olarak tanımlanan çabalardan, tekrarlardan, boşa harcanan zamanlardan kurtulmak, amaca ulaştıran değerlere odaklanmak esastır. Bütün süreçler bu açıdan ele alınmış, yorumlanmış ve uygulamaya geçilmiştir.
5.1.3.2. Süreçlerle Yönetim: Projede, İnsani ve ahlaki temel değerler ışığında İnsan odaklı süreçler geliştirilmiş, yapılan her faaliyet tanımlanıp, süreçlerle yönetilir hale getirilmiştir. Süreçler: temel unsurlarının belirlenebilmesi (tanımlanabilir), sürecin performans ölçütleri ile izlenebilme işi (ölçülebilir), oluşan çıktının ihtiyaç ve beklentileri sürekli karşılayabilmesi (yinelenebilir), süreç sorumlularının sürecin performansı hakkında her zaman için bilgi sahibi olabilmesi ve gerektiğinde düzeltici faaliyetlerin yerine getirilebilmesi (kontrol edilebilir), sürecin, çıktının kalitesi üzerinde olumlu etki yaratabilmesi (katma değer yaratma) özelliklerine sahip olmalıdır.
5.1.3.3. İnsana Saygı: Amaç ve süreç doğru tanımlansa bile onu hayata geçirecek, yaşamını devam ettirecek, sürdürülebilirliğini sağlayacak ve onu geliştirecek olan ana unsur İnsandır. İnsan odaklı bir sistem kurulmazsa amaç ve süreçler harika olsa da sistemin sağlıklı çalışması mümkün değildir.
5.1.3.4. Çalışma Ortamlarının Uygunluğu: Kaliteli bir çalışma ortamı oluşturmak ve sürekliliğini sağlamak oldukça önemlidir. Çalışma koşullarını performans, konfor, güvenlik ve temizlik açılarından en iyi halde tutma amacı güdülür. Ayrıca temiz ve organize bir çalışma ortamı sağlayarak israfın ve değişkenliğin azalması saglanir. Her şey tanımlanır, tanımlanan her şey için bir yer tayin edilir ve her şey tanımlanan yerde hizmete hazır halde, kullanıma açık tutulur. (5S Uygulaması)
5.1.3.5. Standartlaştırma: Kalite ve yalın yönetim felsefesinde iş ve yönetim aşamalarının her anında önce işleri standartlaştırmak, sonra standarda uygun olarak işi yapmak, daha sonra da kaizen (sürekli gelişim) yapmak gerekiyor. Bu sayede; Yapılan işin doğruluğunu, işi yapanın doğru yaptığını, süreçlerin yeterliliğini görebilmek ve problemler oluşmadan veya oluşumun başlangıcında fark etmek ve hepsinden önemlisi önlem alıp, sürekli geliştirmek mümkün olacaktır.
5.1.3.6. Ölçme ve Değerlendirme: Standartlaşma İle birlikte ölçme-değerlendirmede, sistemin önemli bir parçasıdır. Ölçme-değerlendirme, öğrenme sürecinin farklı aşamalarında öğrencilerin ne bildiklerini, ne anladıklarını, neler yapabileceklerini belirleyerek öğretmen ve öğrencinin yeni hedefler belirlemesine yardımcı olur. Yapılan değerlendirmeler neticesinde kayıt altına alınan sonuçlar, hazırlanan raporlar ile öğrenci, öğretmen, veli ve eğitimde karar vericilere geri bildirim sağlayarak projenin düzenli olarak değerlendirilmesi, sürekli bir iyileşmeye de katkıda bulunur. Sistem veri odaklı çalışır, Sürecin ürettiği verilerden yararlanarak neyin yanlış gittiğini bulmak ve süreci geliştirmek, süreci iyileştirme çabalarının temel amacıdır.
5.1.3.7. Sürekli İyileştirme (PUKO Döngüsü ve KAİZEN): Yalın yönetimin vazgeçilmez bir unsuru da PUKÖ döngüsüdür. Planla-Uygula-Kontrol et-Önlem al süreci karar alma ve uygulama aşamasında da kullanılarak etkin ve verimli kararlar alınabilmekte ve hızlıca uygulamaya sokulup sağlıklı sonuçlar elde edilebilmektedir. Sürekli iyileştirme değişime açık, kendisini sürekli yenileyen çalışanlara ve yöneticilere ihtiyaç duyan dinamik bir süreçtir. Bu amaçla mükemmelliği aramak, sürekli olarak iyileştirme fırsatlarını sorgulamak gerekmektedir. Kaizen “sürekli gelişmeye gayret göstermek” demektir. Hiç bir sürecin kusursuz olduğu iddia edilemeyeceği için, her zaman gelişmeye yer vardır.
5.1.3.8. Modüler Yapı: Modüler öğretimi, herhangi bir öğrenme-öğretme sürecinde, içeriğin belirli analizlere dayanılarak kendi içinde küçük bütünler olarak düzenlendiği, bireysel öğrenmeye ve yeterlik geliştirmeye dayalı bir eğitim ortamı oluşturmayı amaçlayan öğretim yaklaşımı olarak tanımlamak mümkündür. Modüler yapı projeye etkinlik, erişim kolaylığı, esneklik, yönetilebilirlik ve süreklilik kazandıran bir sistem olarak ele alınmıştır. Bu yapı sayesinde yönetim ve denetim kolaylığı sağlanmakta, hızlı tepki veren hantallıktan uzak, çevik sistemler oluşturulmakta, sorunlara pratik çözümler üretilmekte, aksaklıklar en aza indirilmekte, kolaylıkla yenilenebilen, geliştirilebilen ve sürdürülebilen, verimli bir sistem oluşturulmaktadır.
Modüler yapı, bütün aşamaları ile her yerden, herkesin ulaşabileceği, geliştirebileceği, paylaşabileceği dijital ortamlarda şekillendirilmiştir.
5.2. EĞİTİM 4.0 İÇİN DİJİTAL DÖNÜŞÜM
Eğitim, dijital bir rüzgârla değişime uğrarken kendine bağlı tüm alt başlıkları da beraberinde dönüştürüyor. Eğitimin dijital dönüşümü, zaman ve mekândan bağımsız öğrenimin kapısını aralıyor. Eğitimde dijital dönüşüm, öğrenciyi eğitim sürecinde etkilenen olmaktan çıkarıp bir bileşen haline getirmeyi hedefliyor. Klasik yüz yüze eğitimin yanı sıra çevrimiçi ve çevrimdışı modeller arasında bir tercih yapmaktansa bu modelleri akılcı bir şekilde sentezlemek gerekmektedir. Önemli olan sınıfın ortalama hızına göre değil, her öğrencinin kendi hızına göre öğrenmesidir. Eğitimde dijital dönüşüm bunu getirmektedir.
Eski alışkanlıklarla devam edilemez, 19. yüzyıldan kalma alışkanlıklarla, 21. yüzyılda başarılı olamayız. Eğitimin her açıdan yeniden tasarlandığı bu dijital çağda kendi hikâyemizi yazarak, başarılı olmak durumundayız.
5.2.1. Eğitimde Dijital Dönüşüm Yürütme Kurulu
Proje dijital ortamlar üzerine yapılandırılmış olup bu yapıyı planlamak ve yürütmek üzere “Eğitimde Dijital Dönüşüm Yürütme Kurulu” oluşturulur. Kurulun sorumlusu aynı zamanda “Proje Yürütme Kurulu” üyesidir. Üyeler bilişim öğretmenleri ve eğitim teknolojileri, internet ve dijital araç geliştirme konusunda uzman akademisyenler ve eğitimciler arasından seçilir. İhtiyaca göre grafik tasarım alanında uzmanlar da kurulda yer alabilir.
Sistem çıktılarının, dijital içeriklerin, öğretim materyallerinin tasarlanması, görünürlüğünün sağlanması, modüllerin oluşturulması, e-öğrenme sistemlerinin araştırılması, oluşturulması, geliştirilmesi, sitem güvenliğinin sağlanması, Eğitim, Bilişim Ağı (EBA) ile entegrasyonunun sağlanması için çalışmalar yapar. Sistemin görsel tasarımı ve kalitesinde sorumluluk alır.
Eğitimde dijital dönüşüm ile ilgili normlar ve İş akışları yalın yönetim felsefesi ile oluşturulur, standart hale getirilir, görev ve sorumluluklar belirlenir, roller ve beklentiler ortaya konur, görevlendirmeler yapılır, izin ve onaylar alınır, ilgililere tebliğ edilir.
Kurul bünyesinde konulara uygun her başlık ve her ders için “Ders Ekipleri” kurulur. Derslerle ilgili eğitim çalışmaları planlanır, içerikler ders modüllerinde yayınlanır, proje faaliyetlerin hayat bulur ve e-öğrenme sistemlerine dönüştürülür.
Kurul, proje faaliyetleri içerisinde yer alan 5.2.2. Eğitim 4.0 -Dijital Dönüşüm Merkezi (Eğitim Tasarımları Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi -ETAGUM) nin kurulması, işletilmesi ve projenin 5.2.3. Eğitim 4.0 için Dijital Dönüşüm faaliyetlerinin planlanması, yürütülmesi, denetlenmesi ve geliştirilmesinden sorumludur.
5.2.2. Eğitimde Dijital Dönüşüm Merkezi (Eğitim Tasarımları Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi)
5.2.2.1. Kuruluş Gerekçesi:
Toplumsal dönüşümlerin sağlıklı yürüyebilmesi sadece endüstriyel ve teknolojik dönüşümler ile mümkün değildir. Buna paralel olarak eğitim gibi toplumun temel dinamizmini yönlendirecek nitelikteki alanlarda da değişim ve dönüşümün sistematik bir şekilde yürütülmesi temel zorunluluklardandır. Bilgi, birikim, deneyim, teknolojik altyapı vb. konuların eğitim sisteminin temel taşlarını oluşturması kaçınılmazdır. Bunu gerçekleştiremeyen ülkelerin yeni bir gelecek kurmaları mümkün olmayacaktır. Toplumların kaçınılmaz dijital dönüşümü kendileri için en uygun şekilde yaşayabilecekleri bir yol haritası belirleyerek eğitim sistemlerini ona göre yeniden düzenlemeleri gerekmektedir.
Eğitim sistemlerinde hedeflenen kazanımlara ulaşmak amacıyla eğitim kurumlarımızda eğitim kalitesini arttırmak, öğretmenleri teknoloji ile bütünleştirmek, onlarla inovatif ürünler geliştirmek, dijital okuryazarlığı geliştirmek gibi konularda eğitim tasarımlarına ve araştırmalarına odaklanmak zorunluluğu bulunmaktadır.
5.2.2.2. Kuruluşu ve İşleyişi:
Okul/kurumlarımızda dijital dönüşüme hizmet eden, eğitim tasarımlarının araştırıldığı, geliştirildiği, uygulamaların yapıldığı, yeterli donanıma sahip “Dijital Dönüşüm Merkezi” adıyla, kendi iç tüzüğü olan tasarım merkezleri oluşturulur. Merkezler Okullarımızda “Dijital Dönüşüm Kulübü” olarak da düşünülebilir.
5.2.2.3. Fiziki Özellikleri:
Tasarım merkezinde asgari olarak bir etkinlik ve eğitim salonu, tasarım uygulama atölyesi, ders video çekimlerinin yapılabildiği profesyonel bir stüdyo, uygulama dersliği, yönetim odası, mutfak, lavabo olması düşünülmektedir. Uygulama merkezinde hızlı, kesintisiz ve güvenli wi-fi internet olmalı, en az 15 adet grafik çalışmaları yapılabilecek teknik özelliklerde bilgisayar, bir adet renkli baskı makinesi, stüdyo çekimleri için profesyonel bir kamera, ışık ve ses düzeni vs. bulunmalıdır.
5.2.2.4. Görevleri:
Eğitimde dijital dönüşümün sağlanacağı fiziki ve dijital bir mekan olarak Eğitim Tasarımları Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi” nin belli başlı görev başlıkları:
Araştırma Görevleri: Dünyada geliştirilmiş sistemleri, yazılımları, yöntem ve teknikleri, materyalleri araştırmak, geliştirmek
Eğitim Görevleri: Dijital dönüşümü sağlayacak ve eğitimde teknoloji kullanımı konusunda eğitim içerikleri planlamak, hazırlamak, geliştirmek
Tasarım Görevleri: Kazanım bazlı ders planı,öğretim materyalleri, sunumları, videolar, animasyonlar tasarlamak, geliştirmek, eğitim projeleri tasarlamak, geliştirmek, örnek derslik tasarımları yapmak, geliştirmek.
Üretim Görevleri: Kazanım materyalleri, içerikleri ve etkinlikleri üretmek, geliştirmek, yeniden yorumlamak,
Uygulama Görevleri: (Lesson study – Ders imecesi), örnek ders uygulamaları,
Eğitim 4.0 İçin Dijital Dönüşüm Çalışmaları Süreç Haritası
5.2.3 Eğitim 4.0 İçin Dijital Dönüşüm Çalışmaları
5.2.3.1. Bulut Teknolojileri:
İnternet üzerinde barındırdığımız tüm uygulama, program ve verilerimizin bulutta depolanması ile birlikte internete bağlı olunan her cihaz ile her yerden bu bilgilere, uygulamalara, programlara ve verilere kolaylıkla ulaşılması ve işlenmesi, geliştirilmesi ve paylaşılması sağlanır. Proje içinde oluşturulan bütün içerik bu anlamda bulut sistemleri içerisinde yer almaktadır.
5.2.3.2. Sosyal Medya Uygulamaları:
Günümüzde bilgi iletişim teknolojilerinin herkes için ulaşılabilir olması nedeniyle internet teknolojik bir demokrasi sunmaktadır. Sosyal medya geleneksel medyanın aksine sıfır maliyetle kullanılır, erişim imkânları daha kolaydır, kullanım bakımından basitlik arz eder ve üzerinde değişimi kolay olduğunda sabitlik söz konusu değildir. Sosyal medyanın hızlı geri bildirimi kullanıcı açısından önemlidir. Bu yüzden sosyal medya araçları, proje amaçlarına ulaşmak, oluşan içeriği ve mesajları topluma yaymak için yoğun ve etkili bir şekilde kullanılır.
5.2.3.3. Web 2.0 Araçları ve Dijital İçerik Geliştirme:
Dijital materyaller ve içeriklerle öğrenme-öğretme süreçleri çok daha zevkli, çekici ve etkileşimli hale gelir. Öğretmenlerimiz görsel- işitsel dijital araçlar geliştirerek veya geliştirilen araçları kullanarak ders sunma, ödev, alıştırma, sınav yapma ve sınav değerlendirme gibi işlevler bakımından zaman ve mekan sınırlarını aşan bir sistemi öğrenmek ve kullanmak bilgi ve becerisine sahip olur. Dersler, pratik, hızlı ve kolay bir şekilde e-ders şekline dönüştürebilir.
Her yıl, aynı şeye yeniden başlamak yerine, o gayretlerini zaten dijital ortamda var olan derslerini geliştirmek ve mükemmele yaklaştırmak için kullanabilir. Hazırladıkları ve geliştirdikleri dersi, dilerlerse Türkiye’nin (hatta Dünya’nın) herhangi bir yerinde, herhangi bir öğrenciye, hatta sınıfa sunabilir. Ayrıca, hazırladıkları dersi dilerlerse sınıf ortamında da kullanabilirler. Böylece dersi anlatmak için sarf edecekleri emeği, dersin anlaşılmasını sağlamak, yani özümsetmek için sarf eder ve pedagojik açıdan çok daha üstün sonuç alırlar.
5.2.3.4. Sanal Sınıf Uygulamaları:
Projenin önemli unsurlarından biri olan dijital eğitim sanal sınıf uygulaması ile gerçekleştirilir. Google ClassRoom uygulaması ile hem projeye katılan öğretmenler kendi aralarında, hem de öğretmenler derslerini öğrencilerle etkileşimli bir şekilde işleyebilmek için kullanılır. Öğrenmenin okulla, sınıfla sınırlı kalmaması ve kalıcı olması için sanal sınıf uygulamaları ile ilgili programlar ve uygulamalar takip edilir, imkanlar içerisinde derlerde uygulamaya çalışılır. Sanal sınıf uygulamaları ile öğrenciler, okul dışında da internet olan her yerde öğrendiklerini tekrar ederek pekiştirme imkanı elde ederler
Ders modülleri sanal sınıf uygulamaları ile geliştirilir, yüzyüze eğitimlerde sanal sınıf uygulamalarından faydalanılır. Google Clasroom üzerinden açılan sanal sınıflar atölye görevi görür.
5.2.3.5. E- Ders Modülleri:
Zümreler ve mesleki gelişim (hizmetiçi) eğitimi kapsamına alınan her ders için bir e-ders modülü oluşturulur. Oluşturulan bu e-ders modülleri üretilen içerikleri ve materyalleri düzenlemek, işlemek, geliştirmek, paylaşmak için bulut üzerinde barındırılır ve geliştirilir, E-ders modülleri bir web sitesi olarak paylaşıma açılır ve yayınlanır. E-ders modülü sürekli olarak güncellenir
5.2.3.6. E-Öğrenme Sistemleri:
Bireysel öğrenme için üretilen bütün içerikler, materyaller, öğretme-öğrenme süreçleri e -öğrenme sistemine aktarılır. Açık kaynak kodlu, bulut üzerinden çalışan bir Öğrenme Yönetim Sistemi (LMS-ÖYS) kullanılır
E-Öğrenme; Internet/Intranet (yerel ağ) ya da bir bilgisayar ağı üzerinden, bireyin kendi kendine öğrenmesi ile gerçekleşen, bilgiye ulaşmada zaman, mekan sınırı tanımayan, eş-zamanlı ya da eşzamansız olarak diğer öğrenenler ve öğretenler ile iletişim kurulan, bilgisayar teknolojisinin sağladığı görsel ve işitsel tepkiler ile etkileşim kurulabilen, sosyo-ekonomik statü engellerini ortadan kaldıran, bireylere yaşam boyu eğitimin üstünlüğünden yararlanma imkanı sağlayan bir öğrenmedir.
Günümüzde gittikçe yaygınlaşan ve çoğu üniversitenin de hızla alt yapı hazırlıklarını tamamladığı e-öğrenmenin birçok olumlu yönü vardır. Bunlardan bazıları; Öğrenci merkezlidir. Öğrenci konuyu öğrenene kadar, konu üzerinde çalışabilir. Zaman sınırsızdır. Herkes kendi hızında öğrenebilir. Öğrenci, konuyu anlamadığı zaman, iletişim araçları ile öğretmen ve diğer öğrenciler ile bağlantı kurabilir. Dünyanın diğer ucundaki bir kişinin tecrübelerinden faydalanır. Bağlantılar aracılığıyla, doğru ve istenilen kaynağa kısa sürede erişilir. Eğitim maliyetlerini dikkate değer anlamda düşürmektedir. Zaman ve mekandan bağımsızdır. Kişi kendini en rahat hissettiği zaman ve mekanda konuyu öğrenebilir. Öğrenim faaliyeti daha zevkli olabilir. Öğrenim materyalleri, hızlı değişen koşullara göre, kısa sürede güncellenebilir. Kişisel testler ile öğrenci kendi kendini sınayabilir. Konunun anlaşılıp anlaşılmadığına dair geribildirimin hızlı bir şekilde yapılması motivasyonu arttırır. Kişinin tüm öğrenim faaliyetleri raporlanabilir.
Dünyada MOOCs (Massive Open Online Courses – Kitlesel Açık Çevrimiçi Dersler), çevrimiçi, yerden zamandan bağımsız, evrensel, aynı zamanda ücretsiz dersler yaygınlaşmaktadır. Proje ile elde edilen bütün sistemler, ders içerikleri ve materyalleri, oluşturulan etkinlikler, ölçme değerlendirme süreçleri Öğrenme Yönetim Sistemleri (ÖYS-LMS) üzerinden e-öğrenme ortamına dönüştürülecektir.
Böylece ilerleyen süreçlerde dersi e-öğrenme sistemleri üzerinden en az bilgi ve kavrama düzeyinde öğrenmesi beklenen öğrenciler, ders/sınıf/okul ortamlarında önceden öğrendikleri bilgileri uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme düzeyinde işleme imkanına kavuşacaktır.
5.3. MESLEKİ GELİŞİM ve EĞİTİM ÇALIŞMALARI
Öğretmenlerin iyi birer lider olmaları ve hızla değişen dünyaya ayak uydurabilmesi gerekir. Dolayısı ile mesleki gelişimin sürekliliği büyük önem kazanmıştır. Öğretmenler toplumun geleceğini şekillendirirler. Böylesine bir görevi üstlenen kişilerin mesleki gelişimi doğrudan toplumu etkileyecektir Mesleki gelişim ile öğretmenlik bağlamında ulaşılmak istenilen sonuç eğitim başarısını artırmak ve öğrencilere kaliteli bir eğitim ortamı sağlamaktır.
Mesleki olarak gelişmek bireyin toplumdaki iş hayatını daha olumlu bir şekilde geçirmesini sağlar. Her bir bireyin başarılı olması toplumu da etkileyecektir. Öğretmenlik mesleğine sunulan katkılar nihayetinde ülkeye katkı olarak dönüt vermektedir. Öğretmenler geleceğin toplumunu oluşturacak çocukları eğitirler. Yetiştirdikleri çocuklar daha sonra karşımıza toplumsal bir görevi üstlenmiş bireyler olarak çıkarlar. Buradan yola çıkarak öğretmen mesleki gelişiminin doğrudan toplumun ilerlemesi ve çağa ayak uydurabilmesi için olmazsa olmaz diyebiliriz.
5.3.1. Mesleki Gelişim Yürütme Kurulu
Öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkıda bulunmak ve eğitim bilimleri alanında ders modülleri oluşturarak hizmetiçi eğitim çalışmalarını planlamak ve yürütmek üzere “Meslekî Gelişim Yürütme Kurulu” oluşturulur. Kurul bünyesinde hizmetiçine konu olacak derslerin seçimini yapar, seçilen her ders için “Mesleki Gelişim Ders Ekipleri” kurulur. Derslerle ilgili eğitim çalışmaları planlanır, içerikler e-ders modüllerinde yayınlanır, ve e-öğrenme sistemlerine dönüştürülür.
Oluşturulan ders içerikleri, ders modülleri ve e-öğrenme sistemleri proje ekiplerinde görev alan öğretmenlerin eğitiminde, öğretmen adaylarının mesleğe hazırlanması aşamasında, mesleğe yeni başlayanların staj çalışmalarında ve ağırlıklı olarak ta öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerinde etkin olarak kullanılır.
Kurul, proje faaliyetleri içerisinde yer alan 5.2. Mesleki Gelişim ve Hizmetiçi Eğitim faaliyetlerini planlar, yürütür, denetler, geliştirir.
Mesleki Gelişim Ders Ekipleri: Mesleki Gelişim Yürütme Kurulu’nun öngördüğü alanlarda her ders için bir “Mesleki Gelişim Ders Ekibi” oluşturulur. Mesleki Gelişim Ders Ekipleri, alanında uzman öğretmenler arasından biri sorumlu olmak üzere 3 ila 5 istekli üyeden oluşur. Söz konusu dersler araştırılır, özgün ve amaca hizmet eden, öğretmenlerin mesleki gelişimine katkı sağlayan içerikler hazırlanır, içeriklere uygun materyaller geliştirilir, ölçme-değerlendirme araçları tasarlanır, öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerinde kullanılmak üzere içerikler e-ders modüllerinde yayınlanır, Öğrenmenin sürekliliğini sağlamak için e-öğrenme sistemlerine dönüştürülür. Sistemin güvenilirliği ve sürdürülebilirliği sürekli kontrol edilir. Teknolojik ve bilimsel gelişmelerle beraber uygulamalardan gelen dönütler değerlendirilerek sürekli iyileşme sağlanır.
Oluşturulan ders içerikleri, ders modülleri ve e-öğrenme sistemleri proje ekiplerinde görev alan öğretmenlerin eğitiminde, öğretmen adaylarının mesleğe hazırlanması aşamasında, mesleğe yeni başlayanların staj çalışmalarında ve ağırlıklı olarak ta öğretmenlerin hizmetiçi eğitimlerinde etkin olarak kullanılır. Mesleki gelişim dersleri işleyişi şema olarak aşağıda gösterilmiştir.
5.3.2. Proje Ekiplerinde Görev Alan Öğretmenlerin Eğitimi
Proje ekiplerinde görev alan bütün kişiler proje başlamadan önce 5 gün 30 saatlik bir hizmetiçi eğitim sürecinden geçer, Hizmetiçi kursta Eğitim 4.0 Eğitimin Geleceği, Kalite ve Yalın Yönetim Felsefesi, Öğretim Programları, Düşünme Eğitimi ile projenin geneli hakkında bilgilendirmeler yapılır, Eğitime konu olan başlıklarda eğitim içerikleri hazırlanır, hazırlanan içerikler bir ders modülüne dönüştürülür, eğitim e-öğrenme sistemi üzerinden sürekli hale getirilir.
Öğretim Programları Ders Ekibi ve Modülü, Eğitim 2023 Vizyonu Ders Ekibi ve Modülü, Eğitim 4.0 Eğitimin Geleceği Ders Ekibi ve Modülü, Kalite ve Yalın Yönetim Felsefesi Ders Ekibi ve Modülü başta olmak üzere eğitim içerikleri ve süresi ihtiyaca göre sürekli güncellenir. Yüzyüze eğitimden sonra e-öğrenme sistemleri ile her zaman kullanıma hazır tutulur.
5.3.3. Öğretmen Adaylarının Mesleğe Hazırlanması
Üniversitelerle yapılacak işbirlikleri çerçevesinde eğitim fakültelerinin mentor öğretmenlik stajları proje faaliyetleri ile ilişkilendirilir. Bu kapsamda “Ders İmecesi” uygulama süreci “Zümre Yürütme Kurulları”nın planlamasıyla “Ders İmecesi Ekipleri” tarafından mentör öğretmenlik stajına katılan öğretmen adayı öğrencilerle yürütülür.
Mentör öğrenciler “Ders İmecesi Ekipleri” içinde yer alan ünite sorumluları gözetiminde ders planlamasına aktif olarak katılır, dersin gerçek anlamda bir öğretmen tarafından işlenişine gözlemci olarak katılır, uygunluk durumunda dersi öğretmenler gözetiminde kendisi işler. Ders sonrası değerlendirme süreçlerinde bulunur, ders ile ilgili içerik geliştirme, materyal geliştirme, etkinlik planlama, ölçme-değerlendirme araçları hazırlama çalışmalarına katılır.
Ders modülleri ve e-öğrenme tasarımlarına katkıda bulunur. Eğitim Tasarımları Araştırma Geliştirme Merkezlerinde görev alır.
Mentör öğretmen adayının performansı “Mentör Öğretmenlik Değerlendirme Formu” ile değerlendirilir.
5.3.4. Mesleğe Yeni Başlayanların Staj Çalışmaları
Öğretmenlik öncesinde atanmaya esas olan bölümlerde eğitimini tamamlayan ve öğretmen olmaya hak kazanan kişilerin aday öğretmen olarak ataması yapılmaktadır. Adaylık eğitimi bir yıl sürmekte ve bu süre içerisinde aday öğretmenlik programı yürütülmekte ve bu süreci başarıyla bitirenler asli öğretmenliğe geçebilmektedir.
Aday öğretmenler yetiştirme süreci boyunca çalışma programında yer alan faaliyetlerin tamamına katılmak, danışmanın ve kurum yöneticilerinin talimatlarına uymak ve süreç boyunca tüm faaliyetlerde Milli Eğitim Mevzuatına uygun hareket etmek zorundadır
Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin stajyerlik uygulamaları proje çalışmaları ile entegre edilebilir. Bilgileri taze olan stajyer öğretmenleri “Ders imecesi Ekipleri”nde görev alabilirler ve diğer proje faaliyetlerine etkin bir şekilde katılabilirler. Bununla ilgili stajyerlik uygulamaları sisteme uyumlu hale getirilebilir
5.3.5. Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitimleri
Görev başındaki öğretmenler ders Hizmetiçi ders modülleri ile kendini sürekli geliştirecek, uygulamaların içinde yaparak, yaşayarak, öğrenmeyi sürece yayarak öğrenmede süreklilik sağlayacaktır. Öğretmenlerimiz yüzyüze hizmetiçi eğitim faaliyetlerine katılabileceği gibi e-ders modüllerinden ve e-öğrenme sistemlerinden öğrenmeyi hayat boyu öğrenme adımı olarak sürdürebilecektir.
Mesleki Gelişim Yürütme Kurulu ve kurul bünyesinde yapılacak mesleki gelişim ve eğitim çalışmaları aşağıda şema halinde gösterilmiştir.
5.3.6. Mesleki Gelişim ve Eğitim Çalışmaları Süreci
5.4. ALAN / ZÜMRE FAALİYETLERİ
27/08/2019 tarihli ve 15362682 sayılı “Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi esas alınarak zümrelerin faaliyetleri aşağıda belirtilen temel ilkeler çerçevesinde yürütülür:
a) Bakanlık, il, ilçe ve eğitim kurumu düzeyinde oluşturulacak kurullar; eğitim ve öğretimin bir plan çerçevesinde yürütülmesini, öğretim programının uygulanması aşamasında birliktelik sağlanmasını, alınan kararların izlenmesini, değerlendirilmesini, sonuçlandırılmasını, bina ve tesisler ile eğitim araç ve gereçlerinin etkili ve verimli kullanılmasını sağlar.
b) Zümrelerde; öğretim programı, öğrenme alanları ve bunlara bağlı kazanımlara ulaşılmasında eğitim kurumu, eğitim bölgesi, ilçe, il ve ülke genelinde birliktelik sağlanmasına çalışılır.
c) Öğrencilerin öğrenmeye teşvik edilmesine, öğretmenlerin meslekî motivasyonlarının arttırılmasına, eğitim kurumu ve çevre birlikteliğinin gerçekleştirilmesine çalışılır.
ç) Taraflarca belirlenecek kurallar çerçevesinde, eğitim kurumlarının üniversitelerin yapacakları araştırma ve geliştirme faaliyetlerine açılmaları, araştırma bulgularından azamî ölçüde faydalanmaları, öğrencilerin üniversitenin imkânlarından yararlanmaları, öğretmenlerin meslekî kariyerlerini geliştirmeleri, hizmet içi eğitim almaları, lisansüstü eğitim yapmaları konusunda üniversiteyle işbirliği içerisinde olması sağlanır.
d) Eğitim uygulamalarında; ulusal ve uluslararası en üst düzeyde kabul gören eğitim standartlarına ulaşılmasına, eğitimde kalitenin yükseltilmesine ve bunun sürekliliğinin sağlanmasına özen gösterilir.
Zümre toplantıları; ders yılı başlamadan önce, ikinci dönem başında ve ders yılı sonunda, ayrıca ortaöğretim kurumlarında kasım ve nisan ayları içinde eğitim kurumu müdürlüğünce planlanan tarihte bir iş günü içinde yapılır. İhtiyaç duyulması hâlinde eğitim kurumu müdürü/zümre başkanının çağrısı veya üyelerin salt çoğunluğunun yazılı talebi üzerine eğitim kurumu zümre toplantılarında alınan kararların ve varsa yeni gündem maddelerinin görüşülmesi amacıyla aynı esas ve usulle ara zümre toplantıları yapılır. Ders yılı sonunda yapılan toplantıda ise eğitim ve öğretim yılı boyunca alınan kararlar ve sonuçları değerlendirilir.
5.4.1. Alan Zümre Yürütme Kurulları
27/08/2019 tarihli ve 15362682 sayılı “Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi” ruhuna ve kapsamına uygun olarak zümreler bazında öğretim programlarının hedeflerine ulaşmak için planlamalar yapmak, uygulamak ve sonuçlarını değerlendirmek üzere her alanla ilgili ayrı ayrı “Alan Zümre Yürütme Kurulları” oluşturulur. (Öğretmen İmecesi Matematik Zümresi Yürütme Kurulu, Öğretmen İmecesi Tarih Zümresi Yürütme Kurulu vb.)
Proje, eğitim öğretim sorunlarına zümre odaklı yaklaşmıştır. Öncelikle TYT ve AYT de yer alan edebiyat, matematik, fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, felsefe, din kültürü ve ahlak bilgisi ve İngilizce branşlarından “Alan Zümre Yürütme Kurulları” oluşturulur. Zaman içinde ihtiyaca göre diğer branş ve seviyelerde de (İlkokul, ortaokul, meslek liseleri) kurullar yaygınlaştırılabilir.
Sayıları 5 ila 9 arasında düşünülen “Alan Zümre Yürütme Kurulu” üyelerinin seçiminde ağırlıklı olarak mesleğe yeni başlayan, kuramsal bilgileri taze, planlama ve teknolojik becerileri yüksek, istekli ilgili branş öğretmenleri tercih edilir. Zümre ile ilgili her ders için oluşturulan “Ders Zümresi Yürütme Kurulu” sorumluları (Tarih-9 Dersi Zümre Yürütme Kurulu, Matematik-11 Dersi Zümre Yürütme Kurulu, vb.) “Alan Zümre Yürütme Kurulları”nın tabii üyesidir.
“Alan Zümre Yürütme Kurulları” kendi alanı ile ilgili dersler için okul zümre kararları başta olmak üzere, ilçe ve il zümre kararlarının oluşturma süreçlerini takip eder, Okullar açılmadan önce zümre çalışmalarında referans olmak üzere Alan Zümre Kararlarını taslak olarak oluşturur, tartışmaya ve paylaşıma açar, Zümre kararlarının uygulanmasını takip eder, Zümre ile ilgili görüş ve önerileri rapor haline getirir ve ilgili yerlerle paylaşır.
Ünite bazlı yıllık ders planı taslakları sene başı zümre kurullarında görüşülmek üzere hazırlanır. Sene başı zümre toplantılarında yıllık planlar kesinleşir ve okul/ilçe/il ve ülke genelinde zümre/branş öğretmenleri arasında birlikteliği sağlamak adına ders modülleri üzerinden dijital platformlarda paylaşıma açılır.
“Alan Zümre Yürütme Kurulları” ile ilgili normlar ve İş akışları yalın yönetim felsefesi ile oluşturulur, standart hale getirilir. Görev ve sorumluluklar belirlenir, Roller ve beklentiler ortaya konur. Resmi görevlendirmeler yapılır, izin ve onaylar alınır, ilgililere tebliğ edilir
Eğitim-öğretim yılı sürecinde zümre kurul kararları ve ders yıllık plan uygulamaları takip edilir, gelen dönütler ve değerlendirmeler doğrultusunda geliştirilerek daha sonraki yıl için uygulamaya hazır tutulur.
Alan Zümre Yürütme Kurulu kendi alanı ile ilgili dijital bir zümre modülü oluşturur. Modülde yer alan içerikler, materyal ve dokümanlar bulut üzerinde paylaşıma açık tutulur. Her konu başlığı ile ilgili önerilerin yapıldığı, görüş ve düşüncelerin ifade edildiği, ilave kaynak ve dokümanların eklenebildiği, beğeni ve yorumların yer aldığı bir dijital pano oluşturulur. Modül geri dönüşlerle sürekli güncellenir.
Alan Zümre Modülünde şunlar yer alır:
Zümresi Kararları / Yıllık Planlar / Zümres Etkinlikleri / Proje Ödevleri / Performans Ödevleri / Yazılı Yoklama ve Sınavlar / BEP Dosyaları / Öğretim Programı / Ders Kitapları / Tarih, Kültür, Medeniyet Kulübü / Mesleki Çalışmalar
Ders Zümresi Yürütme Kurulları
“Alan Zümre Yürütme Kurulu” zümre ile ilgili her ders için ayrıca ihtiyaca göre “Ders Zümresi Yürütme Kurulları” oluşturulabilir. (Tarih-9 Dersi Zümre Yürütme Kurulu, Matematik-11 Dersi Zümre Yürütme Kurulu, vb.) “Ders Zümresi Yürütme Kurulları” Alan Zümre Yürütme Kurulu çalışmalarına kendi dersi kapsamında destek olur. Dersin öğretim programları çerçevesinde kazanım amaçlarına ve hedeflerine ulaşılması için ders imecesi ekipleri ile çalışmalar yapar.
Ünite bazlı yıllık ders planı taslakları sene başı zümre kurullarında görüşülmek üzere hazırlanır. Sene başı zümre toplantılarında yıllık planlar kesinleşir ve okul/ilçe/il ve ülke genelinde zümre/branş öğretmenleri arasında birlikteliği sağlamak adına ders modülleri üzerinden dijital platformlarda paylaşıma açılır.
Ders Modülünde şunlar yer alır:
Öğrenme – öğretme süreçleri dersin her tema/ünitesi için ayrı ayrı oluşturulan “Ders İmecesi Ekipleri” ile ders imecesi süreci ile yapılandırılır.
5.4.2. Ders İmecesi Süreci
Bu projede “Ders İmecesi” modeli ders öğretim programlarında yer alan derslerin branş öğretmenlerinin bir araya gelerek, dersi kazanım amaçlarına uygun olarak planlaması, uygulaması, ders bitiminden sonra dersin kritiğinin yapılması ve yeniden planlanması ile planlanan ders içeriklerinin dijitalleştirilmesine yönelik bir öğretmen işbirliği uygulaması olarak yeniden tanımlanmıştır.
Ders İmecesi (Ders araştırması) modeli, öğrenci merkezli öğretimi uygulamak amacıyla Japonya’da ortaya çıkmış ve öğretmenlerin mesleki gelişimi için en çok kullanılan model olarak ifade edilmektedir. Japonya’da öğretmenlerin mesleki gelişimleri için kullanılan model, öğretmenlerin ortak bir hedef doğrultusunda işbirliği içinde çalışarak birlikte ders planı hazırlamaları, bu planı sınıfta uygulamaları, birbirlerini gözlemlemeleri ve işlenişi nasıl geliştirebilecekleri ile ilgili tartışmalarını içine alan profesyonel bir mesleki gelişim modeli olarak tanımlanabilir.
Bu modelde, her bir ders bir araştırma – geliştirme konusu olarak ele alınmakta, dersin öğretiminde yaşanan problem (bu araştırma sorusu da olabilir) belirlenip çözümüne yönelik ders planlanmakta, bu ders planı uygulanmakta, uygulama gözlemlenmekte ve etkililiği ile ortaya çıkan yeni problem/ler açısından değerlendirilmektedir. Bu süreç bir defada tamamlanmamakta ve döngü şeklinde devam etmektedir.
Ders İmecesi (Ders araştırması) modelinde öğretmenlik mesleğine araştırmacı bir gözle bakılmakta ve işbirliğine dayalı öğretmenliğe dair sorunlara çözüm aranmaya çalışılmaktadır. Öğretmen ve öğretmen adaylarının keşfederek ders araştırması süreci içinde öğretmeyi öğrendikleri görülmektedir. Ders imecesi süreci, öğretmenlerin bizzat kendilerini işe koşarak eksiklerini görebildikleri ve dersi öğrenci gözü ile araştırdıkları bir süreçtir.
Ders İmecesi modeli üzerine yapılan uluslararası araştırmalar incelendiğinde, bu modelin öğretmenlerin mesleki gelişimine pek çok yönden olumlu etkileri olduğu görülmüştür. Buna göre, ders İmecesi modeli uygulamaları, öğretmenler arası işbirliğine, bilgi, yetenek ve tecrübelerine, mesleki tutumlarına, öğretimle ilgili strateji bilgilerinin gelişimine, eleştirel düşünme becerilerine, öğretmenler arası iletişim ve etkileşime, öğrenme ve öğretmenin gelişimine, kuram ve uygulama arasında ilişki kurmalarına ve birbirlerini cesaretlendirmelerine katkı sağladığı ifade edilmektedir.
Japonya’da başlayan ve bütün dünyaya yayılan “Ders İmecesi” (Lesson Study) modeli proje kapsamında yeniden ele alınmış, Türk eğitim sistemine farklı bir bakış açısıyla ele alınarak uyarlanmıştır. Bu çerçevede “Ders imecesi” modelinin uygulaması için zümre kapsamında okutulan derslerin tema/üniteleri için ayrı ayrı bir “Ders İmecesi Ekibi” oluşturulmuştur. Ders İmecesi Ekipleri konu/kazanım odaklı çalışmalar yapar.
Ders İmecesi Ekipleri dersleri ile ilgi öğrenme – öğretme süreçlerini “Ders İmecesi” (Lesson Study) veya “Ders Araştırması” adı verilen bir model ile yürütür.
Ders İmecesi modelinde temel olarak PUKO (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) döngüsü uygulanır . Ders imecesi modeli bu proje kapsamında bir yıllık eğitim-öğretim sürecine yayılarak özelleştirilmiştir. Buna göre süreç;
- Planlama Tasarlama süreci (Sene başı Mesleki Çalışma Ağustos – Eylül aylar)
- Uygulama süreci (Yüzyüze – Çevrimiçi – Çevrimdışı) (ders yılı süreci Eylül-Haziran)
- Kontrol Etme – Değerlendirme süreci (Sene sonu Mesleki Çalışmalar, Haziran ayı)
- Önlem Alma – Hazırlık süreci, (Yaz dönemi, Temmuz, Ağustos ayları) olmak üzere dört aşamalı bir PUKO (Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al) döngüsü olarak yürütülür.
5.4.2.1. Planlama – Tasarlama Süreci (Ağustos – Eylül Ayları)
Ders İmecesi planlama tasarlama çalışmaları bir önceki yılın uygulama değerlendirmeleri ve ortaya konan önlemler ışığında her eğitim – öğretim yılı başlamadan önce Ağustos – Eylül aylarında yapılır. Planlama ve tasarım çalışmaları, özellikle öğretmenlerin iki haftalık sene başı mesleki çalışmaları kapsamında daha yoğun ve sistematik bir çalışmaya dönüştürülür.
“Zümre Yürütme Kurulları” veya “Ders Zümresi Yürütme Kurulları”na bağlı “Ders İmecesi Ekipleri” tarafından yürütülecek olan Ders imecesi planlama süreci:.
Bilgilendirme Eğitimleri
Ders imecesi planlama, tasarlama süreci bilgilendirme çalışmaları ile başlar, İmeceye katılan her öğretmene aşağıdaki konularla ilgili bir bilgilendirme yapılması gerekir. Bilgilendirme eğitimleri yüz yüze olabileceği gibi uzaktan eğitim olarak da yapılabilir.
1. Ders: Eğitim 4.0, Eğitim geleceği, geleceğin eğitimi sunumu,
2. Ders: Türkiye Vizyon Belgesi, Stratejik Planı sunumu,
3. Ders: Yalın Üretim Felsefesi, Ders İmecesi (lesson Study) sunumu,
4. Ders: “Öğretmen İmecesi – Eğitim 4.0 İçin Yalın Uygulamalar Projesi” tanıtım sunumu
Sorunu, kazanımı/dersi tanımlama ve inceleme
Ders imecesi çalışması bir problem çözme süreci olarak tanımlanır. Ders imecesi ekibi bir ünite bütünlüğü içinde ünite kazanımlarına nasıl ulaşılacağını sorun olarak ele alır ve sorunu tanımlar. Ekip üyesi öğretmenler odaklandıkları ünite çerçevesinde sorunu şekillendirir ve soruna (Ünite konularına ve kazanımlara) odaklanırlar. Sorun önceki uygulamaların ışığında enine boyuna tekrar ele alınır. Öğretmenler, uzmanlar tarafından yazılmış, içerik, materyal, ders kitabı ve makaleleri okuyarak sorunu araştırırlar, çalışmak istedikleri standartlar, stratejiler, yöntem ve teknikler ile araç ve gereçler belirlenir. Önceki öğretim yılı planları ve dökümanları incelenir. Yıllık plana göre belirlenen dersin süresi, kazanımlar ve kazanım açıklamaları planlamada esas alınır.
Dersi planlama
Herkes ders planını hazırlamaya katılır. Ders planı daha önce standart hale getirilmiş “Ders Kazanım Plan/Sunum/Slaytı Şablonu” kullanılarak hazırlanır. Planlamada diğer öğretmenlerden ve akademisyenlerden destek alınır. Ders kazanım hedeflerine uygun olarak ve ünite bütünlüğü içinde planlanlanır. Amaç, etkili bir ders planı oluşturmanın ötesine geçmektir.
Ders içerikleri ve materyallerini hazırlama
Hazırlanan içerikler ve materyallerin pedagojik olarak yeterliliği, eğitim ve öğretim programının kazanımlarını gerçekleştirme yeteneği esas alınır. İçeriklerin ve materyallerin görsel tasarımının öğrenmeyi destekleyecek nitelikte olması ve öğrencilerin gelişim özelliklerine uygunluğu gözetilir.
Daha önce hazırlanmış olan resimler, grafikler, şemalar, sunular, videolar, kısa filmler, zihin, kavram haritaları, çalışma yaprakları, infografikler, biyografiler, afişler, yazılımlar, simülasyonlar, web siteleri vb. kazanım amaçlarına uygun içerikler materyaller ders imecesi öncesi süreçlerde araştırılır, bulunan materyaller sınıflandırılır, eksiklikleri giderilir, tasarımı yeniden gözden geçirilir. Ders/ Kazanım Etkinlikleri/Materyalleri Havuzunda kullanıma hazır halde tutulur. Her ders/kazanım için hazırlanan Kazanım Planı/Sunum/Slaytı ile ilişkilendirilir.
Ders içerikleri, etkinlikleri, materyali ve ölçme-değerlendirme araçları yalın üretimin temel araçlarından olan 5S modeli ile hazırlanır. Açık bir şekilde tanımlanmış, sınıflandırılmış ve sürekli kullanıma hazır ve erişilecek şekilde tutulur, Gelişen teknolojilere ve ihtiyaçlara göre sürekli güncellenir, İçerik oluşturma yıllık döngü içerisinde sürekli gelişen canlı bir organizmaya dönüşür.
Sonuçların ders modüllerinde ve bulut üzerinde paylaşılması
Paylaşım dijital ortamlarda ilgili ders modülleri üzerinden ilgili taraflara açık bir şekilde yapılır. Geri dönüş araçları tasarlanır ve her türlü katkı ve eleştiriye açık tutulur.
Tamamlanan ders/kazanım plan/sunum/slaytları diğer öğretmenlere paylaşıma ve kullanıma açık hale getirilir. Diğer öğretmenler dersin son halinin öğretimini ders yıllık planında öngörülen tarih ve saatlerde uygulamak ve uygulamaları gözlemlemek için davet edilir.
Ders modüllerinin öğretmenlere tanıtılması, kullanım pratiklerinin gösterilmesi
Ders imecesi uygulama süreci ile ilgili bilgilendirmeler ve sistemin kullanımı örnek uygulamalar üzerinden yapılır, sorular cevaplanır.
5.4.2.2. Uygulama Süreci (Ders Yılı içinde Yüzyüze – Çevrimiçi – Çevrimdışı)
Uygulama süreci “Zümre Yürütme Kurulları” ve “Ders İmecesi Ekipleri” tarafından planlanır ve yürütülür. Ders İmecesi uygulama süreci her ders yılı boyunca devam eder. Ders yıllık planlarındaki zamanlamaya göre öğretmenler tarafından işlenir. Ders/kazanım uygulama süreci:
Uygulama öncesi ders içeriklerinin materyallerinin ve etkinliklerinin kullanıma hazır hale getirilmesi:
Ders yıllık planında belirtilen dersin uygulanacağı tarihe kadar uygulama öncesi ilgili “Ders Modülü” üzerindeki ders materyalleri ve etkinlikler gözden geçirilir. Eğitim Bilişim Ağı (EBA) da dahil gereken taramalar yapılır, kazanımla ilgili materyaller ve etkinlikler analiz edilir. İhtiyaç duyulursa kazanım amaçlarına uygun yeni materyaller ve etkinlikler hazırlanır, hazırlanan materyaller ve etkinlikler geliştirilir.
Süreç içerisinde ders içeriklerinin öğretim programlarının kazanımlarına uygun bir şekilde ve değişik seviyelerde öğrenmeleri gerçekleştirecek bir yapıda, ders kitaplarından bağımsız yeniden hazırlanması ve sürekli olarak geliştirilmesi sağlanır.
Ders materyalleri hazırlama sürecinde “Dijital Dönüşüm Merkezi” ve “Eğitimde Yalın Uygulamalar Merkezi) çalışmalarından destek alınır. “Mesleki Gelişim” modüllerinden faydalanılır.
Uygulama öncesi son değerlendirmeler
Ders yıllık planında belirtilen ders uygulandıktan sonra gözlem ve değerlendirme formları ile elde edilen dönütler doğrultusunda ders materyalleri ve etkinlikleri tekrar gözden geçirilir, varsa eksiklikler giderilir. Kazanımla ilgili materyaller ve etkinlikler tekrar analiz edilir. İhtiyaç duyulursa yeni materyaller ve etkinlikler hazırlanır, hazırlanan materyaller ve etkinlikler geliştirilir. Ölçme – değerlendirme araçları, sorular, test ve sınavlar kazanım amaçlarına uygulama sonu dönütlere göre tekrar taranır, geliştirilir ve gelecek yıl için kullanıma hazır hale getirilir.
Stajyer mentör öğretmen adaylarının da olduğu mümkün olan en geniş katılımla uygulama öncesi son değerlendirmeler yapılır. Ders planı, kazanım materyalleri, etkinlikler, ölçme değerlendirme araçları uygulama öncesi son defa gözden geçirilir. Uygulama öncesi öğretmenlerin ilgili “Ders Modülü” üzerinden erişimine açık hale getirilir.
Dersin uygulanması ve gözlemlenmesi
Ders öğretmenleri resmi veya özel görev yaptığı kendi okulunda ders yıllık planında belirtilen bir tarih ve saatte, gerçek bir sınıf ortamında ve kendi branş öğretmeni ilgili “Ders Modülü” üzerinden kullanıma açık haldeki “Ders İmecesi” ile hazırlanan ders planı, etkinlikler ve materyallerle dersi işler.
Ders İmecesi ile ortaya konan planlar, materyaller öğretmenleri luzumsuz tekrarlardan kurtarmak ve israfı önlemek için olup, olduğu gibi birebir uygulanacak bir kalıp değildir. Ders işlenirken, öğretmenin bilgisi, yeteneği, dersin işleneceği sınıfın düzeyi, hazır bulunuşluluğu, fiziki ortamlar, değişen şartlar vb. faktörler göz önüne alınır.
Öğretmen sistem içinde hazır bulduğu, eleştiriye tabii tutulmuş, bir çok defa denenmiş, planlar, materyaller ve ölçme araçlarıyla ustalığını, sanatını gösterir. Ders işlenişi ile ilgili tespitlerini, öğrenci yaklaşımlarını, öğrenmenin gerçekleşme düzeyini vb. Standart olarak sistemde hazır olan “Ders/Kazanım Değerlendirme Formu” doldurarak “Ders İmecesi Ekipleri”ne dönüt verir.
Ders modülleri öğrenciler de dahil herkes için kullanımına açık tutulur.
5.4.2.3. Kontrol Etme – Değerlendirme Süreci (Haziran Ayı)
Ders yılı sonunda Haziran ayının son iki haftasında yapılan öğretmenlerin mesleki çalışmaları kapsamında “Zümre Yürütme Kurulları” ve “Ders İmecesi Ekipleri” tarafından ders imecesi uygulama sonuçları kontrol edilir ve değerlendirilir. Kontrol ve değerlendirme süreci adımları:
Ders yılını değerlendirme
“Zümre Yürütme Kurulları” ve “Ders İmecesi Ekipleri” ve ders imecesine katılan bütün öğretmenler, mümkünse akademisyenler, eğitim yöneticilerinin katılımıyla ders yılının ilgili zümreler ve dersler bazında genel bir değerlendirmesini yapar.
“Kazanım Değerlendirme Formları”, “Ünite Değerlendirme Formları”, memnuniyet anketleri, sınav sonuç analizleri, öneriler, yorumlar, beğeniler, eleştiriler vb. veriler, dönütler İncelenir, veri analizleri yapılır, dersi uygulayan öğretmenlerin görüş ve düşünceleri değerlendirilir.
Dersi/kazanımları değerlendirme
“Ders İmecesi Ekipleri” ve ders imecesine katılan bütün öğretmenler tarafından, eğitim öğretim yılı başında ders imecesi yolu ile oluşturulan ve yıllık planlar çerçevesinde okullarda uygulanan kazanım odaklı ders planlarının veri analizleri doğrultusunda her dersin kazanım, kazanım değerlendirilmesi yapılır, etkisi üzerinde düşünülür. Yıl içinde dersi veren öğretmenler, dersin eleştirisini yapar. Grubun diğer üyeleri gözlemlerini problemli olarak görülen ders bölümleri üzerinde paylaşırlar. Öğrenci çalışması da dahil olmak üzere toplanan veriler gözden geçirilir.
Dersi yeniden planlama
Veriler, dönütler ve değerlendirmeler eşliğinde dersin planlaması yeniden başlar. Öğretmenler, ve uzmanlar tarafından oluşturulmuş materyaller, etkinlikler, ders içerikler tekrardan gözden geçirilir. Amaç, dersin öğrenciler arasında nasıl anlaşıldığı, öğrenmenin nasıl gerçekleştiği ve ne kadar etkili olduğunu öğrenci gözü ile de görebilmek olmalı, etkili bir ders oluşturmanın ötesine geçilmelidir. Ders gelecek öğretim yılında uygulanmak üzere yeniden planlanmalıdır.
Çıktıların paylaşılması
Türkçe kullanımı ve imlalar kontrol edilir, Ortaya konan kazanım odaklı ders planları/sunum/slaytları, etkinlikler, materyaller, e-öğrenme modülleri son şeklini alır. Ders modülleri ve EBA üzerinden kamu ile paylaşımı yapılır.
Zümre raporlarının hazırlanması ve bakanlığa sunulması
Zümreler bazında yapılan değerlendirmeler Eğitim – öğretim yıl sonu zümre kararlarına yansıtılır. Gelecek eğitim öğretim yılı zümre karar taslağı oluşturulur, yıllık ders planları gelecek yıl için yeniden düzenlenir. Zümrelerde ortaya çıkan görüş ve öneriler rapor haline getirilerek bakanlığa sunulmak üzere İl Milli Eğitim Müdürlüğüne teslim edilir.
Projenin Nihai Değerlendirilmesi
“Öğretmen İmecesi /Eğitim 4.0 Proje Yürütme Kurulu” projenin bir yıllık uygulama sonuçlarını değerlendirir ve gelecek yıl uygulamalarına esas olmak üzere proje sonuç raporu oluşturulur.
5.4.2.4. Önlem Alma – Hazırlık Süreci (Temmuz-Ağustos))
Eğitim-öğretim dönemi başlamadan önceki yaz dönemi (Temmuz- Ağustos) genel olarak önlem alma -hazırlık dönemi olarak adlandırılır. Dersin uygulama sürecinden Eğitim-öğretim yılı başlamadan önce yapılması gereken bütün hazırlıklar, planlamalar, görevlendirmeler, izin ve onaylar “Alan Zümre Yürütme Kurulu” tarafından bu dönemde yapılır. Zümreler kendi ders programlarında yer alan her ders için “Ders İmecesi Ekibi” oluşturur. Ders İmecesi Ekipleri dersleri ile ilgili zümre kararlarına yansıyan önceki yıldan gelen eksiklik ve aksaklıklar giderilir,
Ders, Ünite ve Kazanım Odaklı Ekipler oluşturulur, izin ve onaylar alınır, eğitimler verilir, görev dağılımları yapılır, Modüller, süreçler, standartlar, iş akışları, değerlendirme formları, İş ve görev tanımları, çalışma planları hazırlanır, olanlar veriler ışığında tekrar gözden geçirilir. Eğitim-öğretim yılı başlamadan önce yapılması gereken bütün hazırlıklar, planlamalar, görevlendirmeler, izin ve onaylar bu dönemde gerçekleşir,
Ders İmecesi Modül Uygulama Süreci
