Ortak Türk TarihiOTT.5. Türk KağanlıklarıTARİH ZÜMRESİ

OTT.5.1. Moğol İmparatorluğu

MOĞOL İMPARATORLUĞU

Moğol İmparatorluğu, dünya tarihinde “Cengiz Han” adıyla ünlü Temuçin ve onun torunlarının kurduğu, XIII-XIV. yüzyıllar arasında hüküm süren bir imparatorluktur. Kendisinin zirveye ulaştığı dönemlerde imparatorluk; Moğolistan, Çin, Kore, Güney Sibirya, Orta Asya, İran, Küçük Asya, Kafkasya ve Doğu Avrupa’yı içine almıştır.

XIII. yüzyılın başlarında bugünkü Moğolistan topraklarında dili Türkçe olan Nayman, Kerey (Kereyit), Celayir, Konrat, Moğol ve Tatar hanlıkları ve siyasi birlikleri vardı. Moğolların Kıyat boyuna mensup Temuçin söz konusu hanlıklara son vererek 1206 yılında “Cengiz Han” unvanını almış, Onon ve Kerulen nehirleri arasında kendi yönetimini kurmuştur. Bundan sonra da komşu boyları kendi kontrolü altına almaya başlamıştır. Cengiz Han’ın büyük oğlu Cuci; Yenisey Güney Sibirya ile Çin’in Kuzey ve Batı kısımlarını ele geçirmiştir.

Doğu Türkistan (günümüz Çin Halk Cumhuriyeti Sincan-Uygur Özerk Bölgesi) ve Yedisu’yu aldıktan sonra Cengiz Han Orta Asya’nın diğer bölgelerini kendi topraklarına katmak için hazırlık çalışmalarını başlatmıştır. “Otrar Faciası” olarak tarihe geçen olay onun bu planını gerçekleştirmesine bir bahane olmuştur. 1218 yılında Cengiz Han’ın gönderdiği 450 kişiden oluşan 500 develi ticaret kervanı Otrar şehrine geldiği vakit şehrin yöneticisi Gayır Han, Harezmşah’la anlaşarak kervanı tutsak almış, tüccarları öldürmüştür.

1219 yılından başlayarak Harezmşahların başlıca şehirleri Otrar, Semerkant, Buhara, Ürgenç’i art arda ele geçiren Moğol ordusu 1219-1224 yılları arasında Orta Asya’yı tümüyle kendi kontrolü altına almıştır. Bu askerî başarılardan sonra Cengiz Han kendi eli altındaki toprakları dört oğlu arasında paylaştırmıştır. İrtiş Nehri’nden başlayarak batıda Avrupa’ya kadar ulaşan topraklar, başka bir deyişle; “At toynağının ulaştığı bölgelerin tümü” büyük oğlu Cuci’nin payı olmuştur. İkinci oğlu Çağatay’a Doğu Türkistan, Yedisu, şimdiki Güney Kazakistan toprakları, Maveraünnehir ve Horasan verilmiştir. Üçüncü oğlu Ögedey’e Batı Moğolistan ile Altaylar, Tarbagatay ve İrtiş Nehri’nin yukarı havzasındaki topraklar ayrılmıştır. Dördüncü oğlu
Tuluy’a da Moğolistan verilmiştir.

Cengiz Han’ın Hülagû adlı torununun gerçekleştirdiği askerî seferler sonucunda İran, Azerbaycan, Güney Kafkasya, Irak toprakları da yeni oluşmuş İlhanlılar Devleti’ne katılmıştır. Böylece Cengiz Han ve torunlarının elde ettikleri topraklar sonradan Altın Orda Devleti, Çağatay Devleti, Moğolistan Devleti, İlhanlılar Devleti ve Yüan İmparatorluğu gibi ayrı ayrı uluslara dönüşmüştür. Pek çok Türk ülkesi de adı
geçen devletlerin muhtevasında bulunmuştur.

DESTEK, KATKI ve DEĞERLENDİRMELERİNİZİ BEKLİYORUZ.

Ünite ile ilgili dosya, doküman, sunum, slayt, ses, görüntü, fotoğraf, video, vb. her şeyi aşağıdaki sanal duvarda (Padlet) paylaşabilir, görüş ve düşüncelerinizi belirtebilir, yorumlarınızla katkıda bulunabilirsiniz. Yapacağınız tek şey + ya tıklayıp sonrasında istediğinizi panoya eklemek. Birlikte düşünüyor, tasarlıyor, üretiyor ve paylaşıyoruz. Öğretmen İmecesi

Made with Padlet

TARİH ZÜMRESİ / ORTAK TÜRK TARİHİ / MOĞOL İMPARATORLUĞU / ALTIN ORDA DEVLETİ / ÇAĞATAY DEVLETİ / МОĞOLİSTAN (DOĞU ÇAĞATAY) HANLIĞI / İLHANLILAR DEVLETİ / KUBİLAY HANLIĞI / TÜRK-MOĞOL DEVLETLERİNDE SOSYAL, EKONOMİK VE KÜLTÜREL HAYAT / OTT.5.8. Türk-Moğol Devletleri Ünitesi Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri

Daha Fazla Göster

Yorumlarınız, görüş, öneri ve eleştirileriniz bizim için bir gelişme fırsatıdır.

Başa dön tuşu
Skip to content