Ortak Türk TarihiOTT.1. Dünya Tarihi Çerçevesinde Türk DünyasıTARİH ZÜMRESİ

OTT.1. Dünya Tarihi Çerçevesinde Türk Dünyası Ünite Değerlendirme Etkinlikleri

Kazakistan ve Batı Sibirya dâhil birçok bölgede sürdürülen arkeolojik kazılar sonucunda çok kıymetli kültürel eşyalar bulunmuştur. Bu eşyalar Sakaların kültür seviyesinin ne denli geliştiğini göstermektedir.
Örneğin Almatı şehri (Kazakistan) yakınlarındaki Esik Kurganı’nda ortaya çıkartılan çeşitli altın eşyalarla birlikte, üzerinde “Bilinmeyen Yazılı” (Alfabesi bilinmediği için okunamayan yazısı var.) gümüş bir kabın bulunması ilgi çekicidir. Bu kabın sırtındaki yazı Kök Türk yazısı ile benzerlik göstermektedir.
Bunun yanı sıra bugüne kadar Kazakistan buluntuları arasında Saka dönemine ait soylu mezarından çıkarılan altın elbise ayrı bir önem taşımaktadır. Kırgızistan ve Özbekistan toprağında bulunan İskit kültürünün abideleri de vardır. Azerbaycan’daki Mingeçevir’den, Ziviye definesinden çıkan buluntuları ayrıca kayda değerdir.

Okuma metninden hareketle İskitlerin hangi bölgelerde yaşadıkları sonucuna ulaşabilirsiniz?

Darius bir seferi sırasında elçi aracılığıyla İskitlerden kuş, fare, kurbağa ve ok alır. O; bunların toprağı (fare), suyu (kurbağa), gökyüzünü (kuş) ve orduyu (ok) simgelediğini sanır. Ancak bilgelerden biri gönderilenlerin başka anlam da taşıyabileceğini şu şekilde açıklar: “Siz Persler, fare gibi toprağın içine girip saklanmadıkça, kurbağalar gibi suyun içinde gizlenmedikçe ya da kuşlar gibi uçup kaçmadıkça oklarımızın altında can vereceksiniz”.
Heredotos, Herodot Tarihi, İstanbul, 1991, 336. sayfadan özetlenmiştir.

Eski İran dilinde yazılmış Zerdüştilerin kutsal kitabı Avesta’da Turan ülkesinin baş hükümdarı Farangrasiyan (Afrasiyab) yeryüzünün kuzey kısmını yöneten kudretli bir şahıs olarak geçer. Kâşgarlı Mahmut (XI. yüzyıl) Divân-ı Lügâti’t-Türk (Türk Dilleri Sözlüğü) adlı eserinde tüm Türk boylarının birliğini sağlayan Afrasiyab adındaki kudretli hükümdara dair birçok rivayet kaydeder:

“Türklerin yöneticisi olan Afrasiyab Han’ın unvanı Tonga Alp Er: kaplan gibi güçlü bir savaşçı… “Kaz – Afrasiyab’ın kızının adı. Kazvin kentinin kurucusudur. Bu kentin adının kök biçimi Kaz oyunu: Kaz’ın oyun alanıdır, çünkü o kız orada yaşar ve oyun oynarmış. Bu nedenle bazı Türkler Kazvin’i Türk ülkesinin sınırları içinde kabul eder. Aynı zamanda Kum kenti de sınırlar içinde sayılır, çünkü “kum” sözcüğü Türkçedir; Afrasiyab’ın kızı o bölgeye sık sık gider ve oralarda avlanırdı. Geri kalan Türkler, sınırın Merv el-Şahican’dan başladığını kabul eder; çünkü, Kaz’ın babası Tonga Alp Er, yani Afrasiyab – Tahmuras’ın (Fars padişahının), kentin iç kalesini yaptırmasından üç yüz yıl sonra Merv kentini inşa ettirmiştir”.
Divanü Lûgat-it Türk Tercümesi, Cilt III. Çev. Besim Atalay, TDK yayınları, Ankara, 1985, s. 149

  1. Afrasiyab hangi edebî eserlere konu olmuştur? Araştırınız.
  2. Afrasiyab’ın bu kadar edebî esere konu olmasının sebebi ne olabilir?

DEĞERLENDİRME SORULARI

  1. Türklerin ilk ata yurtları nerelerdir?
  2. Orta Asya’daki en eski kültür bölgeleri hangileridir?
  3. Türk dilinin tasnifi hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.
  4. Türk adının anlamı hakkındaki görüşlerle ilgili düşüncelerinizi belirtiniz.

DESTEK, KATKI ve DEĞERLENDİRMELERİNİZİ BEKLİYORUZ.

Ünite ile ilgili dosya, doküman, sunum, slayt, ses, görüntü, fotoğraf, video, vb. her şeyi aşağıdaki sanal duvarda (Padlet) paylaşabilir, görüş ve düşüncelerinizi belirtebilir, yorumlarınızla katkıda bulunabilirsiniz. Yapacağınız tek şey + ya tıklayıp sonrasında istediğinizi panoya eklemek. Birlikte düşünüyor, tasarlıyor, üretiyor ve paylaşıyoruz. Öğretmen İmecesi

Made with Padlet
Daha Fazla Göster

Yorumlarınız, görüş, öneri ve eleştirileriniz bizim için bir gelişme fırsatıdır.

Başa dön tuşu
Skip to content